Opodatkowanie dochodów osobistych i sprawy pracownicze

Polski Ład wprowadza rewolucję także w podatkach dotyczących osób fizycznych (PIT). Podatnicy z jednej strony skorzystają z podwyższonej kwoty wolnej od podatku, ale zmienią się zasady obliczania i odliczania składki zdrowotnej. Wiele zmian dotyczy także właścicieli nieruchomości i spółek niebędących podatnikami CIT.

Zmiana kwoty wolnej i progu podatkowego

• Kwota wolna od podatku zostanie podwyższona do 30 000 zł i wprowadzona dla wszystkich podatników rozliczających dochody według skali podatkowej. Obecnie kwota wolna maleje i nie obejmuje osób z dochodem przekraczającym 127 000 zł rocznie. 
• Stawka 32% będzie obowiązywać od dochodów powyżej 120 000 zł rocznie. Obecnie jest to 85 528 zł.

Likwidacja możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku 

• Obecnie składka zdrowotna w wysokości 9% podstawy jest odliczana od podatku w wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru. Planowane zmiany eliminują możliwość odliczenia składki zdrowotnej od podatku dochodowego od osób fizycznych. 
• Aby zniwelować skutki braku odliczania składki zdrowotnej, w przypadku pracowników oraz osób prowadzących działalność gospodarczą, z której dochody opodatkowane są według skali podatkowej, wprowadzono tzw. ulgę dla klasy średniej. Rozwiązanie to będzie miało jednak zastosowanie tylko w odniesieniu do osób uzyskujących roczne przychody poniżej kwoty 133 692 PLN. 

Zmiana zasad obliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców

• Wysokość składki zdrowotnej dla osób rozliczających się wg skali podatkowej nie ulegnie zmianie. Będzie to 9% dochodu. 
• Wysokość składki zdrowotnej dla przedsiębiorców rozliczających się według 19% liniowej stawki PIT wynosić będzie 4,9% dochodu pomniejszonego o składki na ubezpieczenia społeczne (nie mniej jednak niż 9% minimalnego wynagrodzenia).
• W przypadku osób rozliczających się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych wysokość podstawy do wyliczenia 9% składki zdrowotnej będzie zależna od przeciętnego wynagrodzenia w czwartym kwartale roku poprzedniego i ich rocznych przychodów.
• W przypadku osób osiągających roczny przychód:
  • do kwoty 60 000 zł  – składka wyniesie 60% przeciętnego wynagrodzenia (obecnie ok. 300 zł), 
  • do kwoty 300 tys zł – 100% przeciętnego wynagrodzenia (obecnie ok. 500 zł), 
  • powyżej 300 tys zł – 180% przeciętnego wynagrodzenia (obecnie ok. 900 zł).
• Ustawodawca przewidział również możliwość zastosowania stawki składki zdrowotnej wynikającej z przychodów z poprzedniego roku podatkowego dla osób, które  prowadziły działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych lub stawką liniową 19%.
• W ciągu roku składki na ubezpieczenia zdrowotne będą obliczane progresywnie w zależności od wysokości przychodów osiągniętych od początku roku (czyli 60%, potem 100% i 180%). Stąd może wystąpić  konieczność dokonywania rocznej dopłaty składek za miesiące, w których stosowano niższą podstawę niż wynikałoby to z rocznych przychodów. 
• Będzie też możliwość występowania o zwrot nadpłaconych składek zdrowotnych w terminie miesiąca od upływu terminu do złożenia zeznania podatkowego.
• Osoby nieosiągające dochodów z działalności gospodarczej, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (np. wspólnicy spółek komandytowych) zapłacą zryczałtowaną składkę zdrowotną w wysokości 9%  przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale poprzedniego roku.
• Zmiany dotyczą również terminów wpłat składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Od 2022 r. termin zapłaty składek zostanie ujednolicony. Składki na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne płatne będą do 20-go dnia następnego miesiąca.

Składka zdrowotna od wynagrodzeń z tytułu aktu powołania

• Polski Ład wprowadza obowiązek opłacania składek zdrowotnych od wynagrodzeń osób powoływanych do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania (np. członków zarządu, czy prokurentów). 
• Dotychczas takie wynagrodzenia nie podlegały obowiązkowi opłacania składki zdrowotnej.

Ulga na ochronę zabytków

• Właściciele lub współwłaściciele nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków lub znajdujących się w ewidencji zabytków uzyskają od 2022 r. możliwość odliczenia od dochodu części wydatków remontowych. 
• Ulga na remont zabytku będzie obejmować także część wydatków poniesionych na zakup zabytkowej nieruchomości. 

Ulga na powrót

• Podatnicy, którzy przeniosą miejsce zamieszkania do Polski i staną się polskimi rezydentami podatkowymi (po spełnieniu określonych warunków) będą mogli odliczyć od podatku ustaloną indywidualnie kwotę w czterech kolejnych latach podatkowych licząc od końca roku bazowego. 
• Rokiem bazowym będzie wybrany przez podatnika rok:
  • w którym przeniósł on miejsce zamieszkania do Polski, albo
  • kolejny rok.
• Kwota odliczenia będzie zależna od wysokości podatku w roku bazowym i w trzech kolejnych latach.
• Odliczenie będzie dokonywane w zeznaniu podatkowym.

Ryczałt od przychodów zagranicznych dla tzw. High Net Worth Individuals

• Polski Ład wprowadza nową formę opodatkowania ryczałtem od przychodów zagranicznych osób, które zdecydują się przenieść rezydencję podatkową do Polski. 
• Opodatkowaniu ryczałtem podlegać będą przychody uzyskane poza Polską (przychody zagraniczne), z wyłączeniem przychodów osiąganych za pośrednictwem tzw. zagranicznych spółek kontrolowanych (CFC).
• Ryczałt wynosić będzie 200 000 zł niezależnie od wielkości przychodów zagranicznych.
• Możliwość stosowania tej formy opodatkowania uzależniona będzie od poniesienia przez podatnika w roku podatkowym wydatków na wzrost gospodarczy, rozwój nauki i szkolnictwa, ochronę dziedzictwa kulturowego lub krzewienie kultury fizycznej w wysokości, co najmniej, 100 000 zł.
• Opodatkowanie ryczałtem będzie można stosować przez 10 kolejnych lat podatkowych.

Dodatkowe obciążenia dla pracodawców w przypadku zatrudniania pracowników „na czarno”

• Planowane zmiany przewidują przypisanie pracodawcy przychodu w związku z nielegalnym zatrudnieniem pracownika lub niewykazaniem w prawidłowej wysokości przychodów ze stosunku pracy a także wprowadzenie pełnej odpowiedzialności pracodawcy za podatek oraz składki ZUS (z jednoczesnym wyłączeniem odpowiedzialności pracownika za te zobowiązania).

Zmiany dotyczące użytkowania samochodów

• Opodatkowanie sprzedaży poleasingowych rzeczy ruchomych
  • Zmiany przewidują zaliczenie do przychodu z działalności gospodarczej przychodów ze sprzedaży poleasingowych samochodów i innych rzeczy ruchomych, wykupywanych z leasingu operacyjnego do majątku prywatnego. 
  • Przedsiębiorcy, którzy dokonają sprzedaży takich rzeczy w ciągu 6 lat od dnia ich wykupu, będą musieli rozpoznać przychód z działalności gospodarczej. 
• Amortyzacja składników majątku nabytych przed rozpoczęciem działalności gospodarczej
  • Proponowane zmiany zakładają, że podstawą amortyzacji nowego składnika majątku firmy będzie jego realna wartość, uwzględniająca jego wcześniejsze zużycie. Ustalanie wartości początkowej składnika majątku, który przed wprowadzaniem do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych był wykorzystywany do celów prywatnych, nastąpi według ceny jego zakupu lub wartości rynkowej, jeśli jest niższa od ceny zakupu. 

Zmiany w najmie budynków i lokali mieszkalnych (zmiany te mają obowiązywać od 2023 r.)

Zmiany w zakresie amortyzowania budynków i lokali mieszkalnych

• Nowe przepisy  wyłączają możliwość amortyzacji nieruchomości i praw o charakterze mieszkalnym. Oznacza to, iż od 2022 r. nie będzie można zaliczać do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od budynków i lokali mieszkalnych. 

Zmiana zasad opodatkowania przychodów osiąganych z najmu lub dzierżawy

• Przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze – jeżeli nie będą uzyskiwane w ramach działalności gospodarczej – będą mogły być opodatkowane wyłącznie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Ryczałt dla przychodów z tego tytułu nie ulegnie zmianie i będzie wynosił 8,5% przychodów do kwoty 100 tys. zł oraz 12,5% przychodów od nadwyżki ponad kwotę 100 tys. zł. 
• Dotychczas ryczałt od przychodów ewidencjonowanych był opcjonalną formą opodatkowania, podstawową formą opodatkowania były zasady ogólne według skali podatkowej. 

Zmiany w przepisach o zryczałtowanym podatku dochodowym oraz likwidacja karty podatkowej

• Nowe przepisy obniżają niektóre stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Przede wszystkim dla osób wykonujących zawody medyczne oraz zawody techniczne. 
• Przychody osiągane ze świadczenia usług w zakresie opieki zdrowotnej, opodatkowane będą według jednolitej 14% stawki ryczałtu niezależnie od tego, czy świadczone będą osobiście, czy z pomocą osób zatrudnionych. Na takich samych zasadach zostaną opodatkowanie przychody z usług technicznych. Obecnie, przychody te mogą być opodatkowane według dwóch stawek ryczałtu, tj. 17% lub 15%, w zależności czy są osiągane osobiście. 
• Projekt ustawy przewiduje również dodatkową, niższą stawkę ryczałtu w wysokości 12% dla niektórych przychodów związanych z usługami IT, które obecnie opodatkowane są według stawki 15%.

Abolicja podatkowa

• Nowy Ład wprowadza zupełnie nowe rozwiązanie tj. dobrowolny podatek dochodowy od dochodów ze źródeł, które nie zostały zadeklarowane do opodatkowania w Polsce. 
• Podatek ma charakter przejściowy. Podmioty zainteresowane ujawnieniem organom podatkowym dochodów wcześniej nieopodatkowanych będą mogły to zrobić do końca 2022 r. 
• Stawka przejściowego ryczałtu wynosić będzie 8% podstawy opodatkowania.
• Po zapłacie podatku możliwe będzie skorzystanie z dodatkowego odliczenia od podatku w wysokości 30% ryczałtu, jeżeli w ciągu roku od złożenia wniosku podatnik zainwestuje co najmniej równowartość zadeklarowanego dochodu m.in. w środki trwałe, udziały lub akcje generujące dochody podlegające opodatkowaniu na terytorium Polski. 
• Za złożenie wniosku o opodatkowanie przejściowym ryczałtem trzeba będzie zapłacić. Opłata będzie wynosiła 1% ujawnianego dochodu, nie więcej jednak niż 30 tys. zł. Złożenie wniosku będzie można poprzedzić zwróceniem się o wydanie opinii w przedmiocie skutków zastosowania przepisów dotyczących ryczałtu do nowej Rady do Spraw Repatriacji Kapitału. Ponieważ wniosek o opinię Rady będzie podlegać opłacie w wysokości 50 tys. zł, będzie to rozwiązanie dla podmiotów, których nieujawniony dochód jest bardzo wysoki.

Zmiany w opodatkowaniu spółek osobowych niebędących podatnikami CIT

• Nowy Ład przewiduje zmiany dotyczące kwalifikacji i opodatkowania przychodów ze zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce osobowej (niebędącej podatnikiem CIT), otrzymania majątku w związku z likwidacją takiej spółki oraz wystąpienia wspólnika z takiej spółki. 
• Do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej zaliczane będą przychody ze zmniejszenia udziału kapitałowego przez wspólnika w postaci:

• środków pieniężnych (przy czym wolne od podatku będą „zatrzymane zyski” w spółce osobowej przypadające proporcjonalnie na te udziały, pomniejszone jednak o sumę wypłat dokonanych z tych udziałów oraz wydatków niestanowiących koszt uzyskania przychodów); oraz
• składników majątku w innej postaci niż udziały, akcje, papiery wartościowe, tytuły uczestnictwa w funduszach kapitałowych oraz pochodne instrumenty finansowe oraz składniki majątku w stosunku do których Polska traci prawo ich opodatkowania w przypadku zbycia po upływie 6 lat. 

• Otrzymanie przez wspólnika spółki osobowej udziałów, papierów wartościowych, tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych oraz pochodnych instrumentów finansowych na skutek likwidacji spółki osobowej nie będzie podlegało opodatkowaniu w momencie ich otrzymania, o ile dochód z ich ewentualnego odpłatnego zbycia będzie podlegał opodatkowaniu w Polsce. 
• Jeżeli w związku z wystąpieniem ze spółki osobowej, jej likwidacją lub ze zmniejszeniem udziału kapitałowego, wydane jej wspólnikowi zostaną jakiekolwiek składniki majątku, w stosunku do których Polska straci prawo do opodatkowania dochodów z ich zbycia w momencie  otrzymania tych składników, u wspólnika  powstanie przychód zaliczany do źródła „kapitały pieniężne”. Opodatkowaniu ryczałtem 19% podlegał będzie dochód stanowiący nadwyżkę wartości rynkowej otrzymanych składników majątku nad wydatkami – na ich nabycie lub wytworzenie – poniesionymi przez spółkę lub wspólnika. 
• Koszt uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) spółki powstałej z przekształcenia spółki niebędącej osobą prawną
  • Obowiązujące przepisy nie przewidują szczególnych regulacji dotyczących ustalania kosztów uzyskania przychodów w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w spółce kapitałowej powstałej w wyniku przekształcenia spółki osobowej. 
  • Kwestię tę uregulować mają przepisy Nowego Ładu, zgodnie z którymi za koszt uzyskania przychodów będą uznawane wydatki poniesione przez wspólnika na nabycie lub objęcie prawa do udziałów w spółce osobowej, która uległa przekształceniu w spółkę kapitałową. Przy czym wydatki te będą powiększone o przypadające na tego wspólnika „zatrzymane zyski” w spółce osobowej, pomniejszone jednak o wypłaty dokonane wspólnikowi z tytułu udziału zyskach tej spółki.